Μ.΄.Α.΄.Τ.΄.Σ.΄.

Μ.΄.Α.΄.Τ.΄.Σ.΄. ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ <

(Ο επί πολλά έτη διευθυντής του Θεοσοφικου Περιοδικού «ΙΛΙΣΟΣ» Κωστής Μελισσαρόπουλος, Θεοσοφιστής καί μασόνος 33ο εξέδωσε τό 1974 τό βιβλίο του: «ΕΠΤΑ ΤΕΚΤΟΝΙΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΙ εις 18ον» ανάμεσα στίς οποίες καί η ομιλία γιά τόν ΜΑΤΣ, μέ τόν εν επικεφαλίδι τίτλο: «Η έννοια του Μ.Α.Τ.Σ.») «Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ Μ.Α.Τ.Σ. Ποιά είναι η έννοια του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος; Ο Τεκτονισμός αναφέρει εις όλους τούς βαθμούς καί επικαλείται κατά τό άνοιγμα καί τό κλείσιμον των εργασιών του τό όνομα του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος. Αλλά δέν δίδει εις ουδένα βαθμόν τήν ανάλυσιν της εννοιάς του. Καί πολύ ορθώς. Διότι εάν εδίδετο ενας ορισμός διά τόν Μέγαν Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος, ο ορισμός αυτός δέν θά ήτο επιτυχής. Τό απροσδιόριστον δέν είναι δυνατόν νά προσδιορισθεί. Τό ανέκφραστον δέν είναι δυνατόν νά εκφρασθει. Τό απροσμέτρητον δέν είναι δυνατόν νά προσμετρηθεί. Αλλά καί άλλος είναι ο λόγος διά τόν οποιον δέν είναι δυνατόν νά δοθεί από τόν Τεκτονισμόν η εννοια του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος. Η ανάπτυξις της ο οποιασδήποτε εννοίας θα απηυθύνετο πρός τήν διανοητικήν αντίληψιν των ακροατών. αλλά ο Τεκτονισμός - καί γενικώτερον τά Μυστήρια - δέν απευθύνεται εις τήν διάνοιαν, αλλά εις τήν καρδίαν. Οχι εις τήν σκέψιν, αλλά εις τό ψυχικόν Είναι του ανθρώπου. Συνεπώς δέν ανήκει εις τήν φύσιν του Τεκτονισμού νά αναπτύσει εννοίας, αλλά νά τάς αποβάλει εις τήν αντίληψιν των Μυστών του, διά την τελετουργιαν των Μυήσεων, διά των συμβόλων καί αλληγοριών. Τήν μέθοδον ταύτην είμαι καί εγώ υποχρεωμένος νά ακολούθησω. Δέν πρόκειται, λοιπόν, νά αναπτύξω τήν έννοιαν του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος, αλλά νά επιστήσω τήν προσοχήν εις τά σημεία των Τυπικων του, τά οποία αναφέρονται εις τήν έννοιαν του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος. Καί ο εχων ώτα ακούειν, ακουέτω. Η αληθής έννοια του Μεγάλου Αρχιτέκτονος το Σύμπαντος είναι όπως τό περίφημον «Μυστικόν του Τεκτονισμού». ενδέχεται μερικοί από τούς νεωτέρους νά μή εχουν επιστήσει τήν προσοχήν των εις τό σημείον τούτο. αλλά κατά τά παλαιότερα Τυπικά, εις τόν βαθμόν του Διδασκάλου, «απεκαλύπτετο» τό Μυστικόν του Τεκτονισμού. Η σχετική περικοπή του Τυπικού είναι η ακόλουθη: Ουδείς Τεκτονικός βαθμός διδάσκει η αποκαλύπτει τήν αλήθειαν. Εκαστος Τέκτων σχίζει μόνος του τό παραπέτασμα από τό οποίον κρύπτεται αύτη. Τό μυστικόν του Ελευθεροτεκτονισμού είναι, ως εξ αυτής της φύσεώς του, απαραβίαστον. Διότι ο Τέκτων όστις τό γνωρίζει δέν είναι δυνατόν να τό διέγνωσε μόνος του. Τό ανεκάλυψε φοιτών εις Στοάς σοφών Τεκτόνων, παρατηρών, παραβάλλων, κρίνων. Καί όταν κατορθώσει τις νά τό διάγνωσει, θά τό τηρήσει βεβαίως δι' εαυτόν καί δέν θα τό καταστήσει γνωστόν ούτε εις εκείνον εκ των αδελφών πρός τόν οποιον τρέφει τήν μεγαλυτέραν εμπιστοσύνην. Διότι αφού ούτος δέν ήτο ικανός νά τό εννοήση μόνος του, θα είναι επίσης ανίκανος νά επωφεληθεί αυτού, εάν τό μάθει παρ' άλλου». Αυτά έγγραφον τά παλαιότερα τυπικά του Γ΄ βαθμού. Καί ορθώς έγραφον. Διότι η αλήθεια εις τά Μυστήρια δέν αποκαλύπτεται εις τούς Μύστας, αλλά προσφέρεται εις τήν ανακάλυψίν των. Καί ανήκει εις τούς επιμελείς καί μελετηρούς Μύστας νά τήν ανακαλύψουν, σχίζαντες τό παραπέτασμα, αφου φοιτήσουν εις Στοάς Σοφών Τεκτόνων, παρατηρούντες, παραβάλλοντες, κρίνοντες. Συμβαίνει ο καθένας - καί πρίν μυηθει εις τόν Τεκτονισμόν, αλλά καί αφού μυηθεί - νά έχει σχηματίσει μερικάς αντιλήψεις, μερικάς πεποιθήσεις, σχετικώς μέ τήν έννοιαν του Μεγάλου Αρχιτέ¬κτονος του Σύμπαντος. Ενδέχεται νά είναι στεναί, ενδέχεται νά είναι ευρείαι. Ενδέχεται νά προέρχονται από ανεξέταστον παραδοχήν ξένων αντιλήψεων, ενδέχεται νά είναι προϊόν ιδίας μελέτης καί επεξεργασίας. αλλά η ερευνα δέν μπορει ποτέ νά σταματήσει. Καί η είσοδος εις τό Τεκτονικόν Τάγμα αποτελεί μίαν νέαν ευκαιρίαν, μίαν νέαν αφετηρίαν ερεύνης, οπως καί η αύξησις φωτός εις εκαστον βαθμόν. Εως τόν 4ον βαθμόν του Μυστικου Διδασκάλου ακούομεν οτι «τό λυκαυγές της πρωίας αποδιώκει τά σκότη καί τό φως της ημέρας αρχίζει νά αναφαίνεται». Καί ο Μυστικός Διδάσκαλος ορκίζεται: «Θά συντελέσω εν τω μέτρω των δυνάμεών μου ινα εξαλείψω τά σοφίσματα, ατινα εμποδίζουν τήν ελευθέραν ανάπτυξιν της διανοίας». Συνεπώς δέν είναι δυνατόν νά υπάρχει μεταξύ των Μυστων του Φιλοσοφικου Τεκτονισμου αντίρρησις διά τήν συνεχή ερευναν της εννοίας του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος. Διότι η εννοια αυτή συνεχως δύναται νά τελειοποιείται καί νά διευρύνεται από τό προσδιορισμένον εως τό απροσμέτρητον, από τό συγκεκριμένον εως τό ανέκφραστον, από τό προσωπικόν εως τό απρόσωπον. Αλλωστε εις τόν βαθμόν του Μυστικού Διδασκάλου διδασκόμεθα «τήν αιωνίαν πάλην της προόδου κατά της αμαθείας, τόν διαρκή αγώνα του φωτός κατά του σκότους, τόν αδιάλειπτον πόλεμον της αληθείας κατά της πλάνης». Επομένως, πρέπει νά είμεθα σύμφωνοι οτι διαρκώς πρέπει νά παλαίωμεν κατά της αμαθείας, κατά του σκότους, κατά της πλάνης, αναζητούντες τήν πρόοδον, τό φως, τήν αλήθειαν, επομένως καί τήν πληρεστέραν έννοιαν του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος.Ενα τοιούτον αγώνα πρέπει διαρκώς νά διεξάγομεν κατά των σκοτεινών τάσεων του εαυτού μας, εάν πράγματι θέλωμεν νά ατενίσωμεν τό φώς καί τήν αλήθειαν. Η ερευνα, συνεπώς, πρέπει νά είναι συνεχής. Ας ερευνήσωμεν εις τά τυπικά μας διά τήν εννοιαν του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος. Ισως ανεύρωμεν σημαντικάς νύξεις, διά νά σχίσωμεν τό παραπέτασμα καί νά προσπελάσίομεν πρός τήν ανακάλυψίν της προσφερόμενης εις τήν ανακάλυψίν μας αποκαλύψεως. Ο Συμβολικός Τεκτονισμός τηρεί σκόπιμον αοριστίαν σχετικώς μέ τήν εννοιαν καί τήν φύσιν του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος. Ευθύς εξ αρχής, από του Α΄ βαθμού, διακηρύσσει οτι αφήνει εις έκαστον τήν ελευθερίαν των δοξασιών του καί ουδέν θέτει όριον εν τη αναζητήσει της αληθείας. Αναγνωρίζει όμως καί διακηρύττει τήν ύπαρξιν του Θεού, τόν οποίον δέν καθορίζει, αλλ' ονομάζει «Μέγαν Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος», συνοψίζουν τά πρός Αυτόν καθήκοντα εις τό «Σέβας». Εάν επιστήσωμεν τήν προσοχήν μας εις τήν έννοιαν της λέξως «Αρχιτέκτων», ίσως παρατηρήσωμεν οτι οι αρχιτέκτονες δέν δημιουργούν εκ του μή όντος, αλλά χρησιμοποιούν υπάρχοντα υλικά, διευθετούντες αυτά συμφώνως πρός σχέδιον τό οποίον έχουν καταρτίσει. »Κάποια απόπειρα προσδιορισμού της εννοίας του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος γίνεται εις τό τέλος της τελετης της Μυήσεως, κατά τήν απονομήν ευχαριστιών, όπου ο Μέγας Αρχιτέκτων του Σύμπαντος ονομάζεται «γόνιμος καί αιωνία πηγή φωτός. Εις τόν Β΄ βαθμόν τό Τυπικόν αναγράφει: «Ο Φωτοβόλος Αστήρ είναι η εικών ήτις υπενθυμίζει εις ημάς τό μυστηριώδες αίτιον τοσούτων θαυμασίων κόσμων». Καί προστίθεται ότι «ο Φωτοβόλος Αστήρ είναι τό σύμβολον της ανεξαρτήτου διανοίας, ήτις είναι απηλλαγμένη προλήψεων καί δεισιδαιμονιών». Εις τόν Γ΄ βαθμόν τό Τυπικόν ομιλεί περί υπάρξεως «δύο μεγάλων καί εις άκρον αντιθέτων αρχών, αίτινες ιθύνουν τόν κόσμον: Τό καλόν καί τό κακόν, τό φως καί τό σκότος». Καί λέγει οτι ο Σολομών «ανήγειρε Ναόν εις δόξαν του Ιεχωβά» καί οτι η Βασίλισσα της Σαβά οδηγήθη «εις τόν μεγαλοπρεπή Ναόν του Πατρός της Φύσεως». Ονομάζεται, λοιπόν, ευστοχώτατα ο Μέγας Αρχιτέκτων του Σύμπαντος «Πατήρ της φύσεως». Ουδείς άλλος υπαινιγμός γίνεται εις τόν Συμβολικόν Τεκτονισμόν σχετικώς μέ τήν έννοιαν καί τήν φύσιν του «Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος», εις δόξαν του οποίου διεξάγονται ολαι μας αι εργασίαι. Εν τούτοις, πλήν των επισήμων Τυπικών, υπάρχει καί «η πλήρης παράδοσις του Γ΄ βαθμού», η οποία αναφέρει πολλά καί περίεργα. Είμαι υποχρεωμένος νά τά υπενθυμίσω εις εκείνους οι οποιοι τά γνωρίζουν καί νά τά εκθέσω εις εκείνους οι οποιοι τυχόν τά αγνοούν. Καί θά προσπαθήσω νά δώσω τήν ερμηνείαν των. αναφέρει, λοιπόν, η πλήρης παράδοσις του Γ' βαθμου οτι ο Αγγελος του φωτός Εβλίς, τό Πνεύμα του Πυρός, ηράσθη της Ευας, ητις ενέδωσεν εις τόν έρωτά του καί ούτω εγεννήθη ο Κάϊν, απείρως υπέρτερος του Αβελ. Οτι ο Θεός Αδωνάϊ, φθονών τόν Κάϊν διά τό πνεύμα όπερ μετέδωσεν εις αυτόν ο Αγγελος του φωτός Εβλίς, εξώρισε τόν Αδάμ καί τήν Ευαν εκ της Εδέμ. Οτι ο ζηλότυπος ούτος θεός είχε ζυμώσει υλύν διά νά πλάσει τόν Αδάμ καί τώ είχε δώσει ψυχήν δουλικήν. Εφοβείτο δέ τήν ελευθέραν καί ανεξάρτητον ψυχήν του Κάϊν. οτι ο Κάϊν, εξωργισθείς εκ της αδικίας του Αδωνάϊ, εθανάτωσε τόν Αβελ, ο δέ Αδωνάϊ, ο θεός όστις έμελλε νά πνίξει τόσας χιλιάδας ανθρώπων εις τά ύδατα του κατακλυσμού, εχαρακτήρισε τόν φόνον του Αβελ ως έγκλημα ασυγχώρητον. Οτι ο αμνησίκακος απόγονος του Κάϊν Χιράμ, υιός των Πνευμάτων του Πυρός, καταβάλλει ολην του τήν μεγαλοφυίαν καί ενεργητικότητα πρός οικοδόμησιν του Ναού, τόν οποίον η υπερηφάνεια του Σολομώντος ανεγείρει εις τόν αμείλικτον θεόν Αδωνάϊ, του οποίου τό μίσος καταδιώκει από αιώνων τό γένος του Κάϊν. Οτι μετά τήν καταστροφήν της χάλκινης θαλάσσης, ο Χιράμ αγεται από του προγόνου του Τουβαλκάϊν, εν μέσω του πυρός, εις τό κέντρον της γης, εν τη ψυχη του κόσμου, εις τό Βασίλειον του Εβλίς καί του Κάϊν, εκεί όπου παύει η τυραννία του φθονερού Αδωνάϊ καί γεύονται των καρπών του δέντρου της Επιστήμης. Ο Χιράμ εισάγεται εις τό αδυτον του πυρός καί ο Τουβαλκάϊν του εξηγεί τάς αδυναμίας καί τά ταπεινά πάθη του θεού Αδωνάϊ, του μισούντος τό πλάσμα του καί καταδικάσαντος αυτό νά αποθνήσκει, όπως εκδικηθει διά τά ευεργετήματα, τά οποία τά πνεύματα του Πυρός τω επεδαψίλευσαν. Τέλος, ο Τουβαλκάϊν προφητεύει τήν επικράτησιν των απογόνων του Χιράμ, οίτινες θά καθιερώσουν καθ' όλην τήν γήν τήν λατρείαν του Πυρός, καταρρίπτοντες τήν τυραννίαν του Αδωνάϊ. Οσοι διά πρώτην φοράν ακούουν όλα αυτά, θά μέ δικακόσουν διότι μεταχειρίσθην τήν λέξιν «περίεργα». »Ποία ειναι η ερμηνεία αυτών όλων, τά οποία θά ανεστάτωναν κάθε αγαθόν θρησκόληπτον, αν τά ακουε; Κατά τήν ταπεινήν μου γνώμην είναι πρώτον η προσπάθεια νά απαλλαγουν οί Ελεύθεροι Τέκτονες από κάθε φανατισμόν καί θρησκοληψίαν. Είναι η προσπάθεια νά καταστούν πραγματικά Ελεύθεροι εις τήν σκέψιν καί Ανεξάρτητοι από κάθε γνώμην πού είχον σχηματίσει ανεξετάστως, από κάθε προκατάληψιν, από κάθε μισσαλοδοξίαν. Νά μάθουν νά ακούουν ατάραχοι καί τά τελείως αντίθετα από εκείνα τά οποία έως τώρα εγνώριζον. Δεύτερον, είναι η προσπάθεια νά αναθεωρήσουν όσας ιδέας ειχον σχηματίσει από παιδικης ηλικίας, σχετικώς μέ τήν Υπερτάτην δύναμιν ητις διευθύνει τόν κόσμον, Ιδέας τάς οποίας εσχημάτισαν από τήν ανερμήνευτον ανάγνωσιν ενός κατ' εξοχήν συμβολικού καί κρυ-πτογραφικού κειμένου, όπως είναι η Γένεσις. Τρίτον, ειναι η προσπάθεια νά εξαρθεί η ελευθερία της σκέψεως καί συνειδήσεως, η οποία είναι απαραίτητον νά διακρίνει κάθε Ελεύθερον Τέκτονα, καί μάλιστα εις τόν βαθμόν του Διδασκάλου. Είναι επίσης η υπογράμμισις της υπεροχής του πνεύματος απέναντι της υλης, της ανεξικακίας απέναντι της εκδικήσεως, της μεγαλοφροσύνης απέναντι του φθόνου, του δικαίου απέναντι της αδικίας, της ελευθερίας απέναντι της τυραννίας, της ελευθέρας καί ανεπηρεάστου ερεύνης απέναντι της προκαταλήψεως καί της δεισιδαιμονίας. Τοιαυται είναι αι ερμηνείαι τάς οποίας δίδει εις τά Τεκτονικά κείμενα η ταπεινή μου κατανόησις. Αυτά σχετικώς μέ τήν θέσιν τήν οποίαν λαμβάνει ο Συμβολικός Τεκτονισμός ως πρός τήν εννοιαν του Μεγάλου Αρχιτέκτονος του Σύμπαντος